JEOFİZİK
Jeofizik (Latince Ge: Yerküre, Physis: Doğa), dünyamız ve onun etrafını çevreleyen atmosfer ve hidrosfer ile uzayda yer alan diğer gezegenlerin fiziksel özelliklerini, onların yapısı ve oluşan olayların nasıl ve neden olduğunu araştıran bir bilim ve mühendislik dalı olarak tanımlanabilir.
Bu tanımdan, denizlerin, atmosferin, yerkabuğunun, yerin derinliklerinin insanların yaşam sürdürdüğü doğal çevresinin fiziksel yapısı, maden, petrol, su, jeotermal kaynak, endüstriyel hammadde vb. gibi doğal kaynaklar; deprem, heyelan, su baskını, çiğ gibi doğal olayların araştırılması anlaşılır. Ayrıca çeşitli boyut türdeki mühendislik yapılarının zemin araştırmaları ve zemin yapı etkileşiminin analizi, kent planlamalarında mikro bölgeleme çalışmaları da jeofizik mühendisliği uğraş alanlarındandır.
Yerküre'nin ilgili bölümü ve olayına göre jeofizik araştırmalar, Uluslararası Bilim Birlikleri Konseyi (International Concil of Scientific Unions)'ne göre:
1- Sismoloji (deprembilim) ve Yer içi Fiziği araştırmaları
2- Hidroloji araştırmaları
3- Jeomanyetizma ve Aeronomi araştırmaları
4- Meteoroloji ve Atmosfer Fiziği araştırmaları
5- Volkanoloji ve Yer içi Kimyası araştırmaları. Olarak sınıflandırılırlar.
Fiziksel özelliklere dayanılarak oluşturulan jeofizik mühendisliği araştırma yöntemleri, belirli fiziksel özelliklerin arazide (yerinde = insi tu) ve laboratuarda ölçülmesi ve bunların amaca göre (hidrolojik, madencilik, yapılaşma, jeoloji vb.) değerlendirilmesi ve yorumlanmasına dayanır.
Genellikle 1900'lerden sonra geliştirilen çeşitli jeofizik yöntemlerde, incelenen fiziksel özelliklere bağlı olarak farklı değişkenler ölçülür ve buna bağlı bir kurumsal çözüm geliştirilir. Başlıca jeofizik yöntemler aşağıda verilmiştir. Gerçekte kayaçların fiziksel özellikleri çok çeşitli olabileceğinden çok farklı sayı ve türde yöntem geliştirilebilir (İlk ışık, 1996).
Yerküre'nin çeşitli bölümlerinin araştırılması için çeşitli yöntemler (maden ocakları, sondajlar vb.) vardır. Ancak bunlar çok pahalı olup yerel bilgi sağlarlar. Jeofizik yöntemler ise yerkürenin geniş bir alandaki değişimlerini çok hızlı olarak belirler. Jeofizik aramalar sondajın gereğini ortadan kaldırmaz. Ancak, arama/araştırma programının daha iyi yönlendirilerek zaman ve ekonomik faktörlerin en aza indirilmesine yardımcı olur.
Fiziksel özelliklere göre jeofizik mühendisliği yöntemleri;
1- Sismik yöntemler. 2-Gravite yöntemi 3- Elektrik, Elektromanyetik yöntemler
4- Manyetik yöntemler 5- Termik Yöntemler 6-Radyoaktif yöntemler
7- Uzaktan Algılama
8- Kuyu Jeofiziği yöntemleri
Jeofizik Mühendisliği yöntemleri, yeryüzünde, havada (uydularla ve uçaklarla) sondaj kuyularında, maden galerilerinde ve laboratuarlarda yapılan ölçmelerden yararlanarak yatırımcı ve mühendis için gerek proje, gerek uygulama aşamasında yararlı birçok bilgiyi çok hızlı ve çok ucuza sağlar.