Savan İklimi
- 10 ila 20 K. ve G. paralelleri arası ile ekvator çevresindeki yüksek alanlarda savan iklimi görülür.(1000 m den sonra )
- Yıllık ortalama sıcaklık 20ºC dolayındadır.Yazları Ekvatordan daha
sıcak,kışları daha soğuktur.
- Ekvatoral kuşak ile çöller arasında bir geçiş iklimidir.
- Yıllık sıcaklık farkı 4 - 5 ºC dir.Günlük sıcaklık farkları yaz mevsiminde
en az,kış mevsiminde en fazladır.
- Yıllık yağış miktarı 1000-2000mm kadardır.Yağışların tamamı
yaz mevsiminde düşer.Yağışlar konveksiyoneldir.
- Karakteristik bitki örtüsü savandır. Savan, yüksek boylu otlar ile
bunlar arasına serpilmiş seyrek ağaçlardan oluşur.
- Yağış rejimi düzensizdir. Yazları yağışlı (Isınmadan dolayı),
kışları kuraktır (Sup tropikal yüksek basınç alanının etkisi).
- Yağışlı ve kurak mevsim belirgin olmasına rağmen mevsimler
arası sıcaklık farkları azdır. Mevsimler sıcaklığa göre değil yağışa göre belirlenmiştir.
Bu iklimle karıştırılan en önemli iklim muson iklimidir.İkisinde de
yaz yağışları ağırlık kazanır.Grafikler yorumlanırken muson
ikliminde yağış dönemi aynı olmasına rağmen ciddi bir yağış
farkı vardır.Savan ikliminde sıcaklık ortalamaları daha yüksektir.
Savan bitki örtüsü yüksek boylu ot topluluklarıdır.Muson ikliminde
ise muson ormanları görülür.
- Güney Amerika’da Brezilya’nın güneyinde, Venezuella ve
Kolombiya’daAfrika’da Sudan,Kenya,Zaire,Zambia,Tanzanya ve
Madagaskar adasının batısında,Okyanusya’da Avustralya’nın kuzey
ve kuzeydoğu kıyılarında görülür.
Çöl İklimi
- Yıllık yağış miktarı 200 mm den az,yağış zamanı belirsiz ve
günlük sıcaklık oynamaları çok fazla olan iklimdir.
- Çöl İklimleri 30 º enlemlerindeki dinamik yüksek basınç
merkezleri ile etrafı dağlarla çevrili kapalı yerlerde görülürler.
Bu yerler :
Asya’da: Arabistan , Gobi , Taklamakan
Kuzey Amerika’da :Kaliforniya , Büyük Havza
Afrika’da:Büyük Sahra,Kalahari
Avusturalya’da:Büyük Kum Çölü
Güney Amerika’da:Atakama,Orta Arjantin’dir.
- Çöllerin en fazla bulunduğu yer Kuzey Yarımküredir.Bu durum
Kuzey Yarımkürede karaların fazla yer kaplamasıyla ilgilidir.
Çöllerin her iki yarımküre için de 30 º enlemlerinde fazla olduğu görülür.
- Çöl bölgelerinde en yüksek sıcaklıklar görüldüğü gibi nem
yetersizliğinden en yüksek günlük sıcaklık farkları da görülür.
Günlük sıcaklık farkları 50-60 ºC ye kadar çıkar.
- Çöl bölgeleri doğal bitki örtüsünden yoksundur.Kuraklığın
nisbeten azaldığı yerlerde dikenli kaktüs bitkileri yetişir.Taban
suyunun yüzeye ulaştığı alanlarda (=vahalar) bazı ağaç türleri
görülebilir.
Muson İklimi
Muson rüzgarlarının etkili olduğu Güneydoğu ve Doğu Asya ile Kuzey Avustralya’da görülür.
Muson iklimi daha çok 10-20 º paralelleri arasında görüldüğünden
sıcaklık ve yağış rejimi yönüyle savan iklimine benzerlik gösterir.
Muson ikliminde birinci derecede Muson rüzgarları etkilidir.i
klim,yağış ve sıcaklık yönüyle rüzgarların etkisi altındadır.
Buna göre sıcaklıklar 20 º C civarında ve en yüksek sıcaklıklar
5. ve 9. aylarda görülür.Yaz yağışları 7. ve 8. aylardaki
sıcaklıkları 4-5 ºC düşürmüştür.Sıcaklık farkları ise 5-10 ºC civarındadır.
Muson iklimi rüzgarların etkisiyle yazın yağışlı kışın kuraktır.
Yıllık yağış miktarı 2000 mm nin üzerindedir. Yeryüzünün en
fazla yağış alan yeri Assam Bölgesi’ndeki Çerapunji’dir.
Muson ikliminde düşen yağışların %85’i yazın görülür. Bunun
en önemli nedeni yazın denizden esen muson rüzgarlarıdır.
Kış mevsimi mutlak anlamda kurak değildir.Kışın az da olsa yağış
görülür.Kış yağışlarının nedeni gezici alçak basınçlardır.
Kış musonları denizden adalara doğru estiği için bol yağış bırakır.
Japonya ve Hint Okyanusundaki adalarda durum böyledir.
İklimin doğal bitki örtüsü Muson ormanlarıdır.
Bunlar kış kuraklığının etkisiyle yapraklarını dökerler.En önemli
tarım ürünleri çay ve pirinçtir.
Ilıman İklimler
Akdeniz İklimi
Genel olarak, 30-40 º enlemleri arasında görülür. Akdeniz iklimi en
belirgin olarak Akdeniz çevresinde görülmekle birlikte, Güney Portekiz,
Afrika'nın güneyinde Kap bölgesi, Avusturalya'nın güneybatısı ve g
üneydoğusu, Orta Şili ve ABD'nin Kaliforniya eyaletinde de
etkili olmaktadır.
Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. Yıllık ortalama
sıcaklık 15-20 º C'dir. Kış sıcaklık ortalaması 10 º C , yaz sıcaklık
ortalaması ise 28 º C civarındadır.Yıllık sıcaklık farkı 15 º C kadardır.
Kış sıcaklığı nadiren 0ºC’nin altına düşer.
Yıllık yağış miktarı 600-1000 mm arasında değişir. En fazla yağış
kışın, en az yağış yazın görülür. Çoğunlukla yağmur şeklinde
düşen yağışlar, daha çok cephesel kökenlidir.Yağış rejimi düzensizdir.
Karakteristik bitki örtüsü kızılçam ormanlarının tahrip edilmesiyle
ortaya çıkan makilerdir. Makiler, sürekli yeşil kalabilen, kısa boylu,
sert yapraklı, kuraklığa dayanabilen, çalımsı bodur bitkilerdir.
Mersin, defne, kocayemiş, zeytin, süpürge çalısı, bodur, ardıç gibi
bitkiler başlıca maki türleridir.
Akdeniz ikliminde yağışın az çok yeterli olduğu orta yükseklikteki
yamaçlarda iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar yer alır
Akdeniz havzasında olmalarına rağmen Mısır ve Libya da Akdeniz iklimi görülmez. Bunun sebebi yüzey şekillerinin çok düz olması ve dolayısıyla
alçalıcı hava hareketlerinin kıyıya kadar etkisini hissettirmesidir.
Yaz kuraklığının sebebi yüksek basınç alanından kaynaklanan
alçalıcı hava hareketidir.
Step İklimi
Yaz kuraklığı egemen olup suptropikal kuşak karalarının iç
kısımlarında görülen az yağışlı bir iklim türüdür.
-Üç gruba ayrılır:
a.Tropikal Step İklimi :
Savan ikliminden çöl iklimlerine geçiş alanlarında görülür.
b.Subtropikal Step İklimi :
Çöl ikliminden Akdeniz iklimine geçiş alanlarında görülür.
c.Orta Kuşak Step İklimi : 30-50 enlemlerindeki çöller etrafında Akdeniz ikliminden karasal iklime geçiş alanlarında
-Step iklimlerinde yıllık ortalama sıcaklık 10-12 C'dir
-Yıllık sıcaklık farkı 15-30 C'dir.
-Yıllık yağış miktarı 300-500 mm'dir.
Step iklimlerinde en fazla yağış ilkbaharda ve
kışın düşmektedir.
-Tabii bitki örtüsü yağışlı mevsimde yeşeren, kurak mevsimde
sararan step(bozkır)'dır.
-Step İklimi Orta kuşak karalarının iç kısmında görülür.
Görüldüğü başlıca yerler: Orta Asya, Anadolu'nun iç kısımları,
Kuzey Amerika'nın orta kısımları, İran platoları
- Yıllık ortalama yağış 300-400 mm dir.
- Kar yağışı ve don olayı fazla görülür.
- Bitki örtüsü bozkırdır,ormandır.
- Yağışların büyük bölümü ilkbaharda düşer,yazlar kurak geçer.
Okyanusal İklim
Genel olarak 30-60 º enlemleri arasında karaların batı kıyılarında görülür.
Batı Avrupa, Kuzey Amerika'nın kuzeybatısı, Güney Şili, Avustralya'nın kuzeydoğusu ve Yeni Zelanda’da etkili olmaktadır.
- Yazlar fazla sıcak, kışlar da fazla soğuk olmaz.
- Yıllık sıcaklık ortalaması 15 º C dir
- Yıllık yağış ortalaması 1000 mm den fazladır. Yağış rejimi düzenlidir.
Her mevsim yağışlıdır. En fazla yağış sonbaharda görülür. Yağış oluşumu
cephe yağışı şeklindedir.
-Tabii bitki örtüsü yayvan ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır.
-
Yıllık sıcaklık farkı 10 º C yi bulmaktadır. Nemlilik fazla olduğu için
günlük
ve yıllık sıcaklık farkı azdır.
-
Ormanların tahrip edildiği yerlerde çayırlar bulunur.
- Görüldüğü yerlerde nüfus yoğundur.
-Ülkemizdeki Karadeniz iklimi de ılıman okyanusal iklime benzemektedir.
Bu iklim yüzey şekilleri uygun olduğu için en güzel şekilde Kuzey
Batı Avrupa'da görülür. Bu alanda Gulfstream sıcak su akıntısının
etkisini de unutmamak gerekir.
-Genel olarak, 30-65 enlemleri arasında, karaların deniz etkisinden
uzak iç kısımlarında ve kıtaların doğu kıyılarında görülmektedir.
-Karasal iklim, Sibirya, Kanada ve Doğu Avrupa'da geniş bir yayılış
sahasına sahiptir.
-Kışlar çok soğuk geçer ve uzun sürer.
-Yazlar ise sıcaktır.
-Yıllık sıcaklık ortalaması 0-10 C arasında değişir
-Yıllık sıcaklık farkı 20-40 C'dir.
-Yıllık yağış miktarı 500-600 mm dolaylarındadır.
-En fazla yğış yazın, en az yağış kışın düşer.
-Kış yağışları daha çok kar şeklindedir.
-Denizden uzaklaştıkça ve kutuplara doğru yaklaştıkça yağış azalır.
Bu da nemin azalmasına yol açtığı için bu iklim bölgesinde
yılık ve günlük sıcaklık farkı çok fazladır.
-Kışlar erken başlar, çok uzun sürer ve sert geçer
-Tabii bitki örtüsü iğne yapraklı ormanlardır(Tayga Ormanları)
Karasal İklim
